«Аутодеструктивті, оның ішінде двиантты мінез-құлықтың алдын алу, суицидтің алдын алу, зорлық-зомбылықтың алдын алу жұмыстарын жүргізу ерекшеліктері»

№21 ЖОББ мектебінде 1-11 сынып жетекшілерімен «Аутодеструктивті, оның ішінде двиантты  мінез-құлықтың алдын алу, суицидтің алдын алу, зорлық-зомбылықтың алдын алу жұмыстарын жүргізу ерекшеліктері» тақырыбында семинар- тренинг өткізілгендігі туралы
 Анықтама 
Мерзімі: 31 қазан 2022 жыл
Қатысқандар: 1-11 сынып жетекшілерінен 30 мұғалім
Түрі: семинар 
Жауапты: мектеп психологтары: Назаркулова А.С., Дәуренбекова С.Б.
Семинардың мақсаты:
Аутодеструктивті мінез-құлықтың алдын алуға, балалар мен жасөспірімдер арасындағы аутодеструктивті және девиантты мінез-құлықтың алдын алу, кәмелетке толмағандардың қылмысына тосқауыл  қою жүйесін дамыту проблемасын шешуге,   жасөспірімдермен  жұмыс  ұйымдастыру проблемасын талқылауға жағдай жасау. 
Семинар барысы: 
    Буллинг, кибербуллинг жайлы толық мағлұмат беру

• Суицид жағдайына бейім тұлғаның мінез-құлықтық ерекшеліктері
• Мазасызданған баламен қалай әңгімелесу керектігі жайлы ұсыныстар
• «Тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасы туралы»
• Тәуекелді төмендетуге арналған кеңестер
• Топтық жұмыс 
• Суицидтің алдын алу
• Зорлық-зомбылықтың алдын алу
• Булиинг, кибербуллингтің алдын алу
• Тренинг 

 «Буллинг пен кибербуллинг» не екенін түсіндіру:
 Әр сынып жетекші сыныбына түсіндіруі тиіс
 Егер де:
 -  саған зұлым, ренішті хабарламалар, смс немесе электронды хаттар (email) жазса;
 -  сені қорлайтын бейнероликтер, суреттер, өсек немесе жалған сөздер таратса
 -   әлеуметтік желілерде сенің атыңнан жалған аккаунттар құрып, онда ерсi     фотосуреттерді орналастырса
 -  сені ренжіту үшін әлеуметтік желілерде достар тобынан әдейі шығарып тастаса
 -  саған әдепсіз сөздер жазылған немесе қоқан-лоқы түрдегі хабарламалар жіберсе
 -   жеке басыңа қатысты ақпаратты басқаларға жайса
 -   сені ренжіту не қорлау мақсатында жеке фотосуреттеріңді басқаларға рұқсатсыз жіберсе, онда сен кибербуллинге тап болдың.
    Кез келген адамның кибербуллинге ұшырауы мүмкін екені есіңде болсын. Егер де сенімен бұндай жағдай орын алып жатса, ол сенің кінәң емес. Дегенмен саған онлайн қауіпсіздігін сақтау қажет. Және көмек сұраудан қорықпа, бұл – әлсіздік емес.
   Зорлық – зомбылық түрлері жайында түсіндірілді. 
Сынып жетекшілерге жаднама таратылып, кеңестер берілді. 
Суицид жағдайына бейім тұлғаның мінез-құлықтық ерекшеліктері:
 Өзін өлтіру туралы табанды немесе қайталанған ойлар;
 Жабығулы көңіл күй, асқа тәбеттің және өмірлік белсенділігінің жиі жоғалуы, ұйқысының қашуы;
 Көп жағдайда есірткі немесе спирттік ішімдікке тәуелді болуы;
 Оқшаулануы, өзін ешкімге керегі жоқ сезінуі;
 Үмітсіздік, дәрменсіздік сезімі. Осы уақытта өзіне - өзі қол жұмсау тілегі алғашқы, күшті сезімі болуы мүмкін.
 Еш үмітсіз сезімнен және өзін өлтіру туралы ойының әсерінен басқа адамдармен қарым - қатынас жасай білмеуі;
Мазасызданған баламен қалай әңгімелесу керектігі жайлы төмендегі  ұсыныстарды  басшылыққа алған жөн.
Бәсекеден және жылдамдықты есептейтін қандай да бір жұмыс түрлерін таңдамау қажет;
Баланы айналадағы адамдармен салыстырмаңыз;
Баланың есімін айту арқылы назарын аударту;
Сенімді жүріс-тұрыс үлгілерін көрсет, барлық жағдайда балаға үлгі бол;
Баланы тәрбиелеуде бірізді болу;
Балаға шама келгенше аз ескерту жасау;
Қажет жағдайда ғана жазалауды пайдалану;
Жазалану кезінде баланың абыройын түсірмеу;
Баланың өзін-өзі бағалауын жоғарылату,не үшін екенін білетіндей жиі мадақтаңыз;
Қазақстан Республикасының «Тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасы туралы» Заңының 4 бабына сәйкес, тұрмыстық зорлық-зомбылық тек күш көрсету немесе психологиялық қана емес, сексуалдық және (немесе) экономикалық зорлық-зомбылық түрінде болуы мүмкін.
Күш көрсету зорлық-зомбылығы– дене күшін қолданып, денені ауыртып денсаулыққа қасақана зиян келтіру.
Психологиялық зорлық-зомбылық– адамның психикасына қасақана әсер ету, оны қорқыту, қорлау, бопсалау немесе құқық бұзушылықтарды е өмірге, денсаулыққа қауіп төндіретін, сондай-ақ психикалық, дене және жеке басы дамуының бұзылуына әкелетін әрекеттерді жасауға мәжбүрлеу (еріксіз көндіру) арқылы ар-намысы мен абыройын кемсіту.
Сексуалдық зорлық-зомбылық– адамның жыныстың тиіспеушілігіне немесе жыныстық еркіндігіне қауіп төндіретін құқыққа қарсы қасақана іс-әрекет, сондай-ақ кәмелетке толмағандарға қатысты сексуалдық сипаттағы іс-әрекеттер.
Экономикалық зорлық-зомбылық– адамды заңмен көзделген құқығы бар тұрғын үйінен, тамағынан, киімінен, мүлкінен, қаражатынан қасақана айыру.
Тәуекелді төмендетуге арналған кеңестер
Балалармен әңгімелесу олардың хабардарлығын
арттыра алады және оларды болашақ проблемаларды  білуге және болдырмауға дайындайды.

• балаңызға орынды және орынсыз мінез-құлық,  қауіпсіз және қауіпті жағдайлар туралы сөйлесу
• егер біреу орынсыз әрекет етсе, не істеу керек және  қалай көмек алуға болады
• балаңызбен ашық қарым-қатынасты ынталандыру, өйткені бұл ерекше бірдеңе болған жағдайда байқауды жеңілдетеді
• өзіңіздің үйіңіз бен аулаңыздың қауіпсіздігін қамтамасыз етіңіз және жас балаларды ешқашан жалғыз қалдырмайтындығыңыз үшін алдын-ала жоспарлаңыз әрқашан балаңыз сыртта болған кезде оның қай жерде екенін білу
• Сіздің балаларыңызға қарайтын адамдармен, оның ішінде мұғалімдермен, бала күтушілермен және достарыңыздың ата-аналарымен қарым-қатынас орнату бірнеше жолмен көмектесе алады.

Тренинг: 
Жаттығу 
«Дыбыстық гимнастика»,  «Звуковая гимнастика»
«СЕЗІМДЕР СӨЗДІГІ» ЖАТТЫҒУ
      Қорытынды: сынып жетекшілермен  өткізілген семинар- тренинг  өз дәрежесінде өткізілді.